تهویه ساز

از مهم ترین بخش های یک موتورخانه گرمایشی، انواع منابع و مخازن هستند که برای تأمین آب گرم مصرفی و بهداشتی ساختمان ها کاربرد دارند. برخی از مهمترین منابع و مخازن مورد استفاده در صنعت تأسیسات ساختمان عبارتند از مخزن پلی اتیلن، منبع کویل دار، منبع دوجداره، منبع انبساط باز و منبع تحت فشار. در این مقاله به طور خاص به معرفی منابع کویل دار می پردازیم.

منبع کویل دار

در جامعه مهندسین به منبع کویل دار، منبع کویلی نیز گفته می شود. منبع کویلی یا کویل دار، یک نوع منبع جهت تولید آب گرم مصرفی بهداشتی، در مصارف خانگی سبک و مصارف صنعتی نیمه سنگین می باشد. اساس کارکرد منبع کویل دار به این صورت است که آب گرم شده توسط بویلر در سیستم، به داخل کویل ها جریان می یابد و سبب افزایش دمای آب سرد ورودی که در بین کویل ها و داخل منبع جریان دارد، می گردد.

نحوه قرار گرفتن کویل منبع کویلی عموماً به صورت مارپیچ است. جنس کویل ها معمولاً مسی، استیل و یا ورق گالوانیزه می باشد که بسته به نیاز خریدار اعم از بار حرارتی سیستم، فشار کاری، هدایت حرارتی مورد درخواست و مواردی از این قبیل طراحی و استفاده می گردد. البته ناگفته نماند که استفاده از کویل مسی به علت بالا بودن ضریب هدایت حرارتی مس و همچنین طول عمر زیاد این نوع کویل در منابع کویلی بهترین گزینه می باشد.

جنس و بار حرارتی کویل مورد استفاده در منبع کویلی در قیمت آن تأثیر بسزایی دارد. در صورت درخواست خریدار جهت کاهش قیمت دستگاه از کویل استیل و یا گالوانیزه استفاده می گردد. نکته دیگر در مورد کویل این است که در صورت نیاز سیستم طراحی شده بر اساس بار حرارتی مورد نیاز، از یک یا دو کویل درون دستگاه استفاده می شود. منابع کویل دار بر اساس نحوه قرارگیری هندسی به دو نوع منبع کویلی ایستاده و منبع کویلی افقی تقسیم می شوند که بسته به فضای در دسترس در داخل موتورخانه طراحی و استفاده می گردد.

از مهمترین اجزای یک منبع کویل دار می توان به بدنه، کویل، دریچه بازدید، لوله های ارتباطی، بوشن ها و انواع سنسورهایی مانند سنسور دما، شیر تخلیه، گیج فشار، شیر اطمینان و مواردی از این قبیل اشاره کرد.

نحوه کار منبع کویل دار

در منبع کویل دار ، آب گرم یا بخار تولید شده در بویلر یا دیگ، وارد کویل های موجود در منبع می شود و بین کویل ها جریان می یابد. آب سرد ورودی در مصارف خانگی و نیز آب لوله کشی شهری، توسط کویل ها افزایش دما پیدا کرده و به سمت واحدهای مصرفی حرکت می کند. یکی از مزیت های منبع کویلی این است که آب مصرف نشده در سیستم، طی یک مسیر برگشتی، دوباره به داخل منبع هدایت می شود که سبب کاهش چشمگیر مصرف انرژی و افزایش راندمان دستگاه می گردد.

نحوه کار منبع کویلی به گونه ای است که سیال گرم کننده که در داخل یک بویلر آب گرم یا هر وسیله مشابه گرم شده و وارد کویل ها می گردد. سیال گرم شونده که در اطراف این کویل ها در داخل منبع جریان دارد بر اساس قانون جریان همرفتی، افزایش دما یافته و پس از رسیدن به دمای مورد نظر به سمت واحد های مصرفی جریان می یابد.

منبع کویلی نوعی مبدل حرارتی پر بازده است که در کاربری های سبک و نیمه سنگین بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این نوع منابع با بهره گیری از یک کویل در داخل مخزن خود یک جریان همرفتی دمایی بین سیال گرم کننده و سیال گرم شونده برقرار می نماید و به این ترتیب انرژی تولید شده توسط بویلر را به سمت محل مصرف اصلی هدایت می نماید.

جنس و ضخامت منبع کویل دار

منبع کویل دار عموماً از ورق فولادی با روکش گالوانیزه گرم ساخته می شود و در مواردی که کاربری خاصی مدنظر خریدار باشد، این جنس قابل تغییر است. به عنوان مثال، در حالتی که بحث خوردگی مطرح باشد، باید از استیل استینلس برای بدنه منبع کویل دار استفاده می کنند. ضخامت ورق های بدنه دستگاه بسته به فشار کاری، دمای کاری دستگاه و همچنین حدود مجاز آیین نامه ای از 4 میلیمتر الی 16 میلیمتر می تواند متغیر باشد.

مزایای منبع کویل دار

مهمترین مزیت منبع کویل دار نسبت به موارد مشابه مانند منبع دو جداره فقط و فقط سرعت تولید آب گرم است. از مزایای دیگر منبع کویلی این است که در ظرفیت های بالا و لیتراژ مختلف سفارش و ساخته می شود. حمل و نقل آسان نسبت به منبع دوجداره و همجنین قابلیت نصب و تعویض بدون استفاده ازابزارآلات خاص و همچنین کارگر از مزایای دیگر این نوع منابع است. تک جداره بودن منبع کویلی سبب می شود در صورت وجود و بروز خرابی هایی مثل سوراخ شدن، خوردگی  و ترکیدگی منبع کویل دار به راحتی قابل تعمیر و بازبینی باشد. راندمان کاری در منابع کویل دار بالا و همچنین افت حرارتی به علت وجود کویل داخل منبع بسیار کمتر می باشد.

معایب منبع کویل دار

منبع کویلی با توجه به بالا بودن حجم ذخیره و تولید، مصرف انرژی نسبتاً بالایی دارد. منبع کویل دار نسبت به سایر انواع آبگرمکن ها حجم نسبتاً زیادی از فضا را اشغال می کند و در مقایسه با منبع دوجداره قیمت بالاتری دارد. منبع کویلی به پمپ گردش یا سیرکولاتور نیاز دارد. در واقع به دلیل استفاده از کویل و عدم گردش مناسب آب داغ در کویل یک دستگاه پمپ سیرکولاسیون باید دایماً روی خط برگشت یا رفت آب داغ  شوفاژ کار کند. این پمپ حتی در تابستان هم جهت تولید آب گرم بهداشتی باید روشن باشد که  البته روشن بودن این پمپ مستلزم استهلاک و مصرف برق می باشد. مهمترین نقطه ضعف منابع کویل دار جذب رسوب بالا و نیاز به شستشوی کویل است که در مناطق مختلف و بر اساس کیفیت آب شهری، میزان جذب رسوب متغییر است.

نصب و نگهداری منبع کویل دار